سرب
سرب(Plumbum يا Lead) فلز نرم و سنگينی با وزن اتمی ۲/۲۰۷ است. سرب دارای مقاومت خوردگی خوبی بوده و يكی از قديمی ترين فلزاتی است كه توسط بشر مورد استفاده قرار گرفته است. سرب دارای دمای ذوب ۵/۳۲۷ درجه سانتيگراد، دمای جوش ۱۷۴۰ درجه سانتيگراد و جرم حجمی gr/Cm3 34/11 بوده و اگر با مشخصات فلز مس آشنایی داشته باشید، خواهید دید که قابليت هدايت حرارتی و الكتريكی فلز سرب حدود ۱/۰ فلز مس می باشد.
سرب خشک، آلياژ سرب با آنتيوان – كلسيم با كلسيم – آلومينيوم و قلع میباشد. معمولا به اين دسته از آلياژها سرب سخت گفته می شود. آشنایی با مشخصات و انواع آلیاژهای این فلز، کار خرید فلز سرب را برای شما آسانتر می کند.
آلياژهای سرب نرم حاوی درصد بالایی از سرب می باشند. سرب خام نرم بوده و طبق تقسيم بندی بورس فلزات لندن دارای حداقل خلوص ۹۷/۹۹ درصد می باشد و اكثر تصفيه كنندگان در حين فرآيند نقره زدایی به خلوص ۹۹۹/۹۹ درصد دست می يابند.
نزديک به ۷۰ درصد توليد ناخالص سرب جهان از كانسنگ آميخته سرب و روی به دست می آيد. تاكنون نزديک به ۱۳۰ نوع كانی سرب شناخته شده است كه از ميان آنها سولفيد سرب يا گالن مهم ترين و اقتصادی ترين نوع كانه سرب است و ۹۰ درصد توليد سرب نيز از آن به دست می آيد.
آلیاژهای سرب:
سرب را می توان تقریباً با تمام فلزات به خوبی آلیاژ کرد ولی فلزات دیگر با سرب به سختی آلیاژ می دهند، به استثنای قلع که با آن به راحتی آلیاژ می شود و لحیم های نرم را به دست می دهند.
فلزات یاتاقان سربی که با کادمیم آلیاژ شده باشند، خاصیت لغزندگی خوبی دارند و در برابر سایش نیز مقاوم هستند. از نمونه این آلیاژ می توان Lg – pb Sn9 cd را نام برد. پوسته یاتاقان های ساخته شده از این آلیاژها نیروی فشاری زیادی را تحمل می کنند.
آلیاژهای ریخته گری تحت فشار سرب را می توان به عنوان وزنه های متعادل کننده در رگلاتورهای گریز از مرکز و همچنین در صنایع اسباب بازی مورد استفاده قرار دارد.
نوعی آلیاژ سرب با 7 تا 12 درصد آنتیموان،25.0 درصد قلع و مقادیر کمی آرسنیک و مس در تولید صفحات پلاک باتری ها مورد استفاده دارد.
مس سرب اندود برای پوشش بام و مخزن های ضد اسید به کار می رود.
آلیاژ فلز حروفچینی تایپ (مورد استفاده در صنعت چاپ) آلیاژهای سرب، آنتیموان، قلع با مقادیر کمی مس هستند. رنگدانه های سربی ترکیبات شیمیایی سرب هستند که برای تهیه رنگ بکار برده می شوند.
کرمات قلیایی سرب به رنگ قرمز است و برای اندودهای آستری ضدزنگ روی فولاد بکار برده می شود. فولادهای خوش تراش 25.0 و برنج های خوش تراش تقریباً5.0 الی 5.3 درصد سرب دارند.
وضعیت ذخایر سرب در ایران و جهان:
در سال ۲۰۱۶، معادل ۴ میلیون و ۷۹۰ هزار تن سرب معدنی تولید شد که این رقم حدود ۴۳ درصد از کل تولید فلز سرب در همین سال بود. چین، استرالیا و آمریکا به ترتیب بزرگترین تولیدکنندگان سرب دنیا در این سال بودند.
براساس گزارش سازمان زمین شناسی ایالات متحده آمریکا ( USGS )، میزان ذخایر سرب دنیا برابر ۸۸ میلیون تن تخمین زده شده است که از این میزان، استرالیا با دارا بودن ۳۵ میلیون تن که معادل ۴۰ درصد ذخایر دنیا بوده، در رتبه اول ذخایر معدنی روی قرار دارد. پس از استرالیا، چین با دارا بودن ۱۷ میلیون تن ذخیره سرب در رتبه دوم قرار دارد،، ۱۹ درصد ذخایر روی دنیا متعلق به چین است.
لیست معادن سرب ایران : یکی از مهم ترین و با ارزش ترین فلزات ، فلز پرکاربرد سرب است که در صنایع مختلف به کار می رود. معدن چاه خربزه، معدن سرب و روی مهدی آباد، معدن منصور آباد، معدن فرح آباد، معدن دره زنجیر، معدن انگوران تعدادی از معادن سرب و روی در ایران هستند.
قیمت سرب در ایران و جهان:
قیمت سرب بر اساس دو عامل قیمت گذاری می شود. نرخ روز سرب در بورس لندن و نرخ روز دلار، تعیین کننده قیمت به روز آن می باشد. بنابراین با توجه تغییرات لحظه ای این دو عامل قیمت سرب هماره در حال تغییر است.