ریخته‌گری ابتدایی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین روش ساخت فلز است. به طور کل، فلزات به دو دسته ریختگی و نوردی تقسیم می‌شوند. خود ریخته‌گری نیز دارای انواع مختلفی بوده که یکی از مهم‌ترین آنها، ریخته‌گری گریز از مرکز (centrifugal casting) می‌باشد که به علت تولید محصولات با کیفیت و بدون درز، اهمیت زیادی در صنعت ساخت فلزات دارد. بنابراینف آشنایی با ریخته‌گری گریز از مرکز و انتخاب آن به عنوان گزینه مناسب برای یک پروژه، اهمیت زیادی دارد.

ریخته‌گری گریز از مرکز چیست؟

ریخته‌گری گریز از مرکز فرایندی است که طی آن فلز مذاب از طریق چرخش درون قالب، شکل نهایی قطعه را ایجاد می‌کند. تفاوت اصلی این فرآیند با دیگر روش‌های ریخته‌گری این است که در این روش، قالب به جای اینکه ثابت نگه داشته شود، به صورت مداوم چرخانده می‌شود‌‌. چرخانده‌ شدن در هنگام سرد‌شدن فلز به آن ویژگی‌های مفید جدیدی می‌دهد. این ویژگی‌ها شامل موارد زیر هستند:

• استحکام بیشتر
• خلوص بیشتر
• قیمت کمتر

به علت چرخش، قطعاتی که به وسیله این روش ساخته‌می‌شوند تقریبا همیشه حالت سیلندری داشته و عاری از درز هستند.

ریخته‌گری گریز از مرکز چگونه انجام می‌شود؟

نحوه انجام این فرآیند بستگی به نوع آن دارد (انواع آن در بخش دوم توضیح‌داده‌شده‌اند). اما به صورت کلی مراحل زیر رخ می‌دهند:

1.  قالبی به شکل موردتظر ساخته می‌شود. این بخش لازم نیست کاملا گرد باشد و فقط باید به اندازه‌ای گرد باشد که در هنگام چرخش تعادل خود را حفظ کند.
2. قالب در ادامه مقداری گرم می‌شود چرا که این کار به کیفیت ریخته‌گری کمک می‌کند.
3.  قالب به سرعت چرخانده می‌شود تا همزمان با ریخته شدن فلز به درون آن، نیروی گریز از مرکز هم ایجاد شود.
4. هم زمان با این مراحل، مقدار موردنظری از فلز گرما داده شده و ذوب شده است و در ادامه به درون قالب ریخته می‌شود.
5. بعد از ریخته‌شدن فلز، نیروی گریز از مرکز آن را به سمت انتهای قالب می‌برد. هرچه مقدار بیشتری فلز ریخته‌شود، ضخامت فلز یا بخش سیلندری بیشتر می‌شود.
6. همزمان با چرخش قالب و ریخته‌شدن فلز به درون آن، فلز شروع به سخت‌شدن می‌کند. نیروی گریز از مرکز سبب‌می‌شود تا بخشی از آن که به درون قالب ریخته‌می‌شد به حالت ابتدایی برگردد(از حالت کجی خارج و صاف می‌شود) و دیگر فلزی به درون قالب ریخته‌نمی‌شود.
7. بعد از سرد شدن، قطعه فلزی می‌تواند از قالب جدا شود. از آن جایی که در ریخته‌گری گریز از مرکز بیشتر ناخالصی‌ها در سمت داخل باقی می‌مانند، می‌توان با پرداخت‌کاری، این قسمت‌ها را جدا کرد. نوع پرداخت قسمت خارجی هم باتوجه به نوع کاربرد متفاوت خواهد بود. در ادامه، فرایند‌های دیگر مثل عملیات‌حرارتی می‌توانند انجام شوند.

در این مطلب به صورت کلی به ریخته‌گری گریز از مرکز پرداخته‌شد. اما مطالبی درباره انواع مختلف ریخته‌گری گریز از مرکز، مزایا، معایب و کاربردهای آن‌ها وجود دارد که در بخش دوم به آن‌ها پرداخته‌شده‌است.