عملیات حرارتی آلومینیوم چیست؟

آلومینیوم تا حد زیادی با عملیات حرارتی تطبیق‌پذیر است. خصوصیات مختلف آلومینیوم مثل مقاومت در برابر زنگ‌زدگی و رسانایی بالا سبب شده‌است که کاربرد‌های مختلفی داشته باشد. اما چیزی که سبب استفاده گسترده آلومینیوم شده‌است خواص مکانیکی آن است. خواصی که شامل فرم‌گیری راحت و تطبیق‌پذیری زیاد آلومینیوم است. این خواص آلومینیوم با روش‌هایی قابل تغییر اند (مثل اضافه کردن آلیاژ‌ها برای محکم کردن فلز آلومینیوم). اما عملیات حرارتی یکی از پرکاربرد روش‌ها برای تغییر خواص آلومینیوم است. به دلیل تاثیرات مهم عملیات حرارتی بر روی آلیاژ‌های آلومینیوم، ابتدا باید مفهوم عنوان عملیات حرارتی آلومینیوم را به خوبی درک کرد تا فهم نادرست، سبب بروز خطا و شکست فلز نشود. برای آشنایی بیشتر با آلومینیوم می‌توانید مقاله آشنایی با مشخصات فلز آلومینیوم را مطالعه کنید.

عنوان عملیات حرارتی آلومینیوم چیست؟ انواع آن کدام اند؟

عنوان عملیات حرارتی آلومینیوم مجموعه‌ای از اعداد و حروف است که برای مشخص‌کردن اینکه آلیاژ تحت تاثیر چه نوع عملیات‌هایی قرارگرفته‌است، به کار می‌رود. برای تعیین عنوان عملیات حرارتی آلومینیوم، آن را با استفاده از یک خط فاصله و پس از عنوان نوع آلیاژ مشخص می‌کنند (مثل ۶۰۶۱- T6). فهمیدن این نکته که عنوان عملیات حرارتی آلومینیوم چیست برای انتخاب نوع مصالح مورد نیاز بسیار حیاتی است.

 این نکته به این دلیل مهم است که دو آلیاژ آلومینیوم می‌توانند از نظر شیمیایی کاملا یکسان باشند و به علت تفاوت در گرما‌دهی، خواص مکانیکی کاملا متفاوتی از یکدیگر داشته باشند.

چهار نوع مختلف از عنوان‌های عملیات حرارتی وجود دارد. برای مشخص کردن آن‌ها از یک حرف جلوی یک عدد استفاده می‌کنند.

• T:عملیات حرارتی انحلالی و کارسرد
• H: عملیات کرنش سختی 
• O: عملیات آنیل یا بازپخت
• F: بدون عملیات حرارتی

عددها مشخص می‌کنند که عملیات حرارتی دقیقا چگونه ایجاد شده‌است. برای مثال T5 و T6 هردو به صورت انحلالی حرارت‌دهی شده‌اند. این اعداد می‌توانند خریدار را از تفاوت‌های جزئی که می‌توانند تاثیرات زیادی روی خواص مکانیکی آلیاژ داشته باشند مطلع کنند.

با وجود این که انواع مختلفی از این اعداد وجود دارند و می‌توانند به کار روند. اعداد T شاید بیشترین کاربرد را داشته باشند و مهم‌ترین نوع باشند. اینجا توضیحاتی از انواع مختلف اعدادی که به همراه کدهای مربوط به عملیات T می‌آیند، خواهیم داشت.

اعداد عملیات T

• T1: به صورت طبیعی سخت شده‌است پس از سرد شدن حاصل از افزایش دما در هنگام فرم‌دهی.
• T2: پس از گرمادهی در هنگام شکل گیری سرد شده‌است، به صورت سرد شده با آن کار شده است و به صورت طبیعی سخت شده.
• T3: به صورت مایع گرمادهی شده‌است، به صورت سرد شده با آن کار شده و به صورت طبیعی سخت شده.
• T4: پس از گرمادهی به صورت مایع به صورت طبیعی سخت شده‌است.
• T5: پس صورت مصنوعی سخت شده‌است پس از سرد شدن حاصل از افزایش دما در هنگام فرم‌دهی.
• T6: به صورت مصنوعی سخت شده‌است پس از گرمادهی به صورت مایع.
• T7: سخت شدن پس از گرمادهی به صورت مایع.
• T8: پس از گرمادهی به صورت مایع، در سرما کار شده و سپس به صورت مصنوعی سخت شده.
• T9: پس از گرمادهی به صورت مایع، به صورت مصنوعی سخت شده و سپس در سرما کار شده.
• T10: پس از سرد شدن حاصل از افزایش دما در هنگام فرم‌دهی در سرما کار شده و سپس به صورت مصنوعی سخت شده.

برای فهمیدن معنای عدد‌هایی که حروف عنوان عملیات حراری O، H و F را دنبال می‌کنند بهتر است برگه اطلاعات تکنیک آلیاژ آلومینوم را بررسی کرده و از معنای آن‌ها مطلع شویم.

نمادهای پرکاربرد عملیات حرارتی آلومینیوم

انواع مختلفی از عنوان عملیات‌های حرارتی آلومینیوم برای انواع مختلف آلیاژ‌های آلومینیوم وجود دارد که بعضی از آن‌ها نسبت به بقیه رایج‌تر هستند. در این جا با برخی از آن‌ها و کاربرد‌هایشان آشنا می‌شویم.

• ۲۰۲۴-T4: قطعه هواپیما، اتصالات، سخت‌افزارها، چرخ‌ها، محصولات ماشین‎‌های پیچشی
• ۳۰۰۳-H14: تجهیزات مرتبط با غذا و مواد شیمیایی، مخازن، زینت آلات، ورقه‌های لیتو، مجرای فشاری و لوله‌ها
• ۵۰۵۲-H32: لوله‌های سوخت هواپیما‌ها، مخازن سوخت، حمل و نقل، آلات، روشنایی، سیم و پرچ‌ها
• ۶۰۶۱-T6: لوازم هواپیما، لنز دوربین، اتصالات، لوازم و سخت‌افزارهای دریایی، لوازم و اتصال‌دهنده‌های الکتریکی، زینت آلات و متفرقه. سخت‌افزارها، لولاها، قطعات آهن‌ربا، جایگاه‌های ترمز و هیدرولیک و سوپاپ‌ها
• ۶۰۶۳-T5: لوله‌ها، ریل‌ها، لوازم خانگی، اتصالات دست‌ساز، لوله‌های آبیاری و حمل و نقل
• ۷۰۷۵-T6: لوازم هواپیما، چرخ‌دنده‌ و میله، قطعات اتصال، قطعات موشک، سوپاپ‌های تنظیم کننده، چرخ‌دنده مارپیچ، کلیدها، کاربردهای فضایی و دفاعی، قاب دوچرخه، زنجیر چرخ انواع ماشین‌آلات

توصیه میکنیم مقاله ۷ نکته ای که می بایست در انتخاب آلیاژ آلومینیوم در نظر بگیریم را نیز مطالعه نمایید.

جهت اطلاع از قیمت خرید آلومینیوم و خرید محصولات از جمله شمش آلومینیوم، تیوب گرد آلومینیوم، لوله آلومینیوم، میل گرد آلومینیوم، صفحه و ورق آلومینیوم و میل مستطیل آلومینیوم با ما در ارتباط باشید.