مشخصات سولفات روی

سولفات روی ( Zinc sulfate ) جامدی بلورین و بی رنگ است. این نمک به صورت بلورهای یک، شش و هفت آبه و یا نمک بدون آب وجود دارد. در میان اشکال مختلف سولفات روی هفت آبه دارای اهمیت خاصی می باشد. مهمترین کاربرد روی در کشاورزی، پزشکی، صنایع رنگرزی و تصفیه آب و فاضلاب می باشد.

سولفات روی یک ماده معدنی است و به صورت کریستال های سفید رنگ و ترکیبی از Zn و گوگرد می باشد که از محصولات فلز روی ( مشخصات و کاربرد فلز روی )  می باشد. در اثر تجزیه این ماده، اکسیدهای گوگرد تولید می کند. فرم نمک آن در بسیاری از مواقع به عنوان یک دارو یا مکمل غذایی Zn استفاده می شود. همچنین در کشاورزی از این ماده به عنوان کود استفاده می گردد. Zinc sulfate در اشکال مختلف و به صورت قرص، گرانوله، کپسول و محلول برای مصارف گوناگون موجود می باشد. برای مشاهده قیمت محصولات فلز روی در بازار فلزات و خرید سولفات روی وارد شوید.

مشخصات فنی

• نام شیمیایی : سولفات روی | Zinc sulfate
• فرمول شیمیایی : ZnSO4
• جرم مولکولی : ۱۶۱٫۴۷ g/mol
• چگالی : ۳٫۵۴ گرم بر سانتی‌متر مکعب
• انحلال پذیری در آب : به طور کامل در آب حل می شود
• شکل ظاهری : به صورت جامد و بی رنگ

انواع سولفات روی

• بدون آب

دارای ساختار کریستالی رومبوهدرال ، به صورت جامد و بدون رنگ و دارای دانسیته ی ۳٫۵۴ g/cm3 می باشد. این ماده در دمای ۶۰۰ درجه ی سانتی گراد تجزیه می گردد و در آب متانول و گلیسیرین به راحتی حل می شود

• مونو هیدرات

در دمای ۲۵ درجه ی سانتی گراد دارای دانسیته ی ۱٫۰۰۵ g/mL است. در دمای ۲۳۵ در جه ی سانتی گراد تجزیه می شود و در آب انحلال پذیری بالایی دارد.

• هگزاهیدرات

هگزا هیدرات با فرمول شیمیایی ZnSO4•۶H2O دارای ساختار کریستالی مونوکلینیک و یا هگزاگونال می باشد. دانسیته ی آن در دمای ۱۵ درجه ی سانتی گراد ۲٫۰۷۲ g/cm3 است و در دمای ۷۰ درجه ی سانتی گراد تمام مولکول های آب خود را از دست می دهد.

• هپتا هیدرات

نوع هپتا هیدرات با فرمول شیمیایی ZnSO4.7H2O کریستال های بی رنگ با ساختار رومبوهدرال می باشد. دانسیته ی آن در دمای ۲۵ درجه ی سانتی گراد ۱٫۹۵۷ g/cm3 است و در دمای ۱۰۰ درجه ی سانتی گراد ذوب می گردد. در دمای ۲۸۰ درجه ی سانتی گراد شاهد از دست رفتن همه ی مولکول های آب در هپتا هیدرات خواهیم بود.

در دمای ۵۰۰ درجه ی سانتی گراد تجزیه می گردد. انحلال پذیری بالایی در آب دارد به طوری که ۹۶٫۵ g/100mL از این ماده در دمای ۲۰ درجه ی سانتی گراد در آب حل می شود. همچنین هپتا هیدرات در گلیسیرین نیز انحلال پذیری خوبی دارد اما در الکل ها نامحلول است.

مطابق شکل زیر بیشترین بازار این محصول به ترتیب به انواع هپتا، مونو، بدون آب و هگزا هیدرات تعلق دارد :

کاربردهای سولفـات روی

• سولفـات روی در صنعت

از سولفات روی در تهیه ‌ی انواع خوراک دام و انواع کود‌های شیمیایی استفاده می ‌شود. همچنین از آن برای جلوگیری از رشد انواع خزه در سطوح مختلف می‌توان استفاده کرد. این ماده به عنوان ماده‌ شیمیایی فراهم آورنده‌ روی در تولید انواع دارو‌های شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. محلول آن نیز به عنوان محلول الکترولیت برای جداسازی روی از ترکیبات آن، در فرایند صنعتی استحصال روی مورد استفاده است. برای پوشش روی ، آن را در الکترولیت ها به کار می برند، همچنین می توان به عنوان یک نگهدارنده از آن رنگرزی و چرم استفاده نمود. در ادامه جهت اطلاع از فهرست کارخانه های روی در ایران توصیه می کنیم مقاله لیست کارخانه های روی ایران را مطالعه نمایید.

• سولفـات روی در کشاورزی

به طور کلی خانواده سولفات ها، مواد خوبی برای استفاده به عنوان کود در کشاورزی می باشد. از این خانواده، ZnSO4 و سولفات منگنز از بهترین مواد برای استفاده کشاورزی می باشند، از ترکیب این ماده با ریز مغذی های دیگر به عنوان یک آفت کش و علف کش استفاده می شود.  سولفات ها به خوراک دام ها اضافه می شود تا کنترل کننده بیماری هایی شایع در آن باشد.

روی به باندهای پروتئینی و یا اسیدهای آلی در گیاهان متصل می شود. به همین دلیل اگر در غلظت بالا به خاک اضافه و در نهایت به گیاه برسد برگ های گیاه به زردی می گراید. وارد شدن این ترکیب سولفاته در خاک و تبدیل آن به یون روی به عواملی همچون، pH خاک و حلالیت این ماده در آب بستگی دارد. به عبارتی این عواملی است که باعث می شود روی به مواد دیگر جذب شود. وجود روی در خاک، باعث کاهش سمیت سدیم در گیاهان می شود.

سولفات روی علاوه بر کاربردی که در کشاورزی دارد در صنعت دارای کاربردهای مختلفی نیز می باشد که در اینجا چندین مورد از آن را شرح خواهیم داد :

• عوامل ضد چسبندگی
• توزیع کننده های شیمیایی
• مهار کننده های خوردگی و عوامل ضد پوسته پوسته شدن
• به عنوان یک فلوکولانت ( flocculant ) مورد استفاده قرار می گیرد.
• از آن برای تمیز نمودن و تهیه محصولات مراقبت از مو استفاده می شود.
• استفاده از ترکیب سولفات روی به صورت خوراکی موجب کاهش آکنه یا همان جوش می شود.

• رنگدانه

سولفات روی برای تهیه رنگدانه لیتوپون ( روی سفید ) مورد استفاده قرار می گیرد. این رنگدانه سفید کاربردهای مختلف بسیاری دارد که در رنگ ها، جوهرها، چرم، کاغذ و پودرهای آرایشی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. همانگونه که می دانید سرب ( کاربردهای فلز سرب ) سفید ماده سمی می باشد بنابراین استفاده از این رنگدانه می تواند جایگزین خوبی برای آن محسوب شود. از ترکیب مواد نامحلول شامل روی سولفید و باریم سولفات، رنگدانه لیتوپون به دست می آید که با اختلاط محلول سولفید باریم و سولفات روی رسوب می کند.

• سولفـات روی در پزشکی

Zn ماده بسیار مفیدی است که به منظور کمبود روی در بدن مورد استفاده قرار می گیرد. در صورتی که این دارو همراه با قرص کلسیم و دیگر لبنیات استفاده شود تاثیر آن کمتر خواهد بود و کمتر در بدن جذب می گردد. در صورتی که این دارو به همراه ویتامین ها و مکمل های گیاهی دیگر استفاده شود امکان بروز مسمویت نیز وجود خواهد داشت. و…

فروش سولفات روی در بازار جهانی

در کشورهای قاره آمریکای جنوبی و همچنین کشورهای کمتر توسعه یافته آسیایی به دلیل وقوع مشکلات سلامتی نشات گرفته از کمبود Zn، درخواست برای خرید سولفات روی جهت استفاده در صنایع پزشکی رو به افزایش است. همچنین بهبود میزان صادرات محصولات کشاورزی با افزایش راندمان تولید در کشورهای توسعه یافته سبب اوج گرفتن تقاضا برای خرید این محصول توسط صنایع تولید کننده کودهای شیمیایی گردیده است که از تاثیر آن بر بازار فروش این ماده شیمیایی نمی توان چشم پوشی کرد.

مواد شیمیایی روی‌ دار، در دنیا با اهداف مختلف مورد معامله و خرید و فروش قرار می گیرند. اکسید روی ( مشخصات اکسید روی ) از مهم ‌ترین مواد شیمیایی روی دار است و  خرید اکسید روی و فروش آن‌، با همین اهداف رایج است.

برای مثال :

با توجه به مصرف برخی از ترکیبات روی ‌دار در صنایع مرتبط با رینگ و لاستیک ، صنایع مرتبط با کشاورزی و صنایع ساختمانی و از طرفی دیگر کاهش میزان این فلز در خاک‌ های مناطق مختلف به دلیل مصرف، نیاز به استفاده از اضافه کننده های این مواد رو به رشد خواهد بود.

بر اساس همین نیاز‌سنجی ‌ها، پیش ‌بینی شده است که در بازه‌ ی زمانی سال ۲۰۱۵ تا سال ۲۰۳۰، حجم خرید و فروش محصولات روی‌ دار ، سالیانه ۴ درصد رشد داشته باشند. در کنار این موارد، وقوع برخی اتفاقات در دنیا، مانند همه‌گیری ویروس کرونا و اثبات کاربرد‌ این فلز برای کاهش آسیب های ریوی و توصیه برخی از پزشکان به مصرف قرص های روی ‌دار،‌ از جمله قرص زینک پلاس، موجب بالاتر رفتن نیاز به این ترکیبات شیمیایی ارزشمند خواهد شد. در نتیجه‌ی این تغییرات، میزان خرید و فروش ترکیبات روی ‌دار،‌ از جمله فروش سولفات روی دچار جهش شده است.